Dünyada Her Yıl Kaç Kilo Yiyecek Çöpe Gidiyor? Birleşmiş Milletler’in 2024 Raporu Gerçeği Söylüyor
Birleşmiş Milletler’in 2024 Gıda İsrafı Endeksi Raporu, küresel ölçekte midemizi değil vicdanımızı bulandıran bir tablo çiziyor. Rapora göre, 2022 yılında dünyada kişi başına yıllık 79 kilogram evsel gıda israfı yapıldı. Bu rakam, yaklaşık olarak her insanın yılda bir buzdolabını tamamen çöpe atması anlamına geliyor.
Gıda İsrafının Boyutu
79 kilogram kulağa sıradan bir sayı gibi gelebilir, ama topladığında devasa bir dağ ortaya çıkıyor. Dünya genelinde her yıl 1 milyar tondan fazla gıda, sofraya ulaşmadan çöpe gidiyor. Bu miktar, hem çevreyi hem de ekonomiyi vuruyor:
-
İsraf edilen gıdanın üretimi için kullanılan su, enerji ve toprak da boşa harcanıyor.
-
Küresel gıda israfı, sera gazı emisyonlarının %8-10’unu oluşturuyor.
Yani aslında attığımız her tabak yemek, iklim krizine biraz daha katkıda bulunuyor.
Türkiye’de Durum Ne Yazık ki Benzer
Türkiye’de yapılan araştırmalar, hanelerdeki gıda israfının kişi başına yılda ortalama 93 kilogram olduğunu gösteriyor. En çok çöpe giden ürünler ise ekmek, sebze ve meyveler. Çoğu, son kullanma tarihi geçmeden “görünüşü bozulduğu” gerekçesiyle atılıyor.
Bu İsraf Nasıl Azaltılabilir?
Bireysel olarak alınabilecek küçük önlemler, toplu etkiler yaratabilir:
-
Alışveriş listesiyle gitmek, gereksiz alımları önler.
-
Artan yemekleri dondurmak, haftalık israfı ciddi biçimde azaltır.
-
Tarihi yaklaşan ürünleri öncelikli tüketmek, en basit ama en etkili çözümdür.
Daha büyük ölçekte ise gıda zincirinin her halkasında dijital takip sistemleri ve yapay zekâ tabanlı stok yönetimi, bozulmadan tüketimi mümkün kılabilir.
Sonuç: 79 Kilogramlık Fırsat
Birleşmiş Milletler’in verileri, sadece kaybı değil potansiyeli de gösteriyor. Eğer dünya genelinde gıda israfı %25 azaltılabilirse, 800 milyondan fazla insanın açlık sorunu çözülebilir.
79 kilogramlık israf, aslında insanlığın “doyurabileceği” kadar büyük bir fırsat.
